การดำเนินงานบริการยืมระหว่างห้องสมุด

 สรุป การดำเนินงานบริการยืมระหว่างห้องสมุด (28/06/54)

การดำเนินงานบริการยืมระหว่างห้องสมุด

     มีคณะกรรมการควบคุมการดำเนินงาน ปรับปรุงพัฒนา Union catalog มีคณะทำงานฝ่ายสารสนเทศห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษา

1. จัดทำคู่มือ
2. กำหนดมาตรฐานร่วมกัน
3. กำหนดรูปแบบมาตรฐานการประสานงาน

• ห้องสมุดที่ให้บริการเป็นผู้กำหนดนโยบายพิเศษวิธีการยืมระหว่างห้องสมุด
• กำหนดรายละเอียดระบบการยืมระหว่างห้องสมุด

ผู้มีสิทธิใช้บริการ	สมาชิกห้องสมุดทุกประเภท
ลักษณะการให้บริการ	สมาชิกของห้องสมุดอาจไปยืมและคืนด้วยตนเอง หรือใช้บริการระหว่างห้องสมุด
ทรัพยากรที่ให้บริการ	หนังสือ ตำรา งานวิจัย วิทยานิพนธ์ บทความในวารสารหรือในหนังสือ
จำนวนสิ่งพิมพ์ที่ให้ยืม	3 รายการ / คน (ในคราวเดียวกันไม่เกิน 20 เล่ม ต่อสถาบันอุดมศึกษา)
ระยะเวลาการยืม	ประมาณ 1-2 สัปดาห์
ค่าบริการ	(ตามประกาศทบวงมหาวิทยาลัย เรื่อง ข้อตกลงว่าด้วยการบริการระหว่างห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ.2550) ผู้รับบริการรับผิดชอบดังนี้
	- ค่ายืมฉบับจริง 100 บาท / เล่ม (เป็นค่าส่งเอกสารลงทะเบียน)
	- ค่าสำเนาเอกสาร ราคาประมาณ 2 บาท / หน้า
	- ค่า Scan ส่งทางระบบไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ เอกสารข้อความหน้าละ 5 บาท
	- ค่าส่งเอกสาร ตามใบแจ้งราคา
	- ค่าธรรมเนียมการส่งเงิน ตามอัตราการไปรษณีย์แห่งประเทศไทย
ขั้นตอนการรับบริการ (ห้องสมุดดำเนินการให้)	1. ผู้รับบริการกรอกแบบฟอร์มการรับบริการยืมระหว่างห้องสมุด หรือส่งแบบฟอร์มที่กรอกเรียบร้อยแล้วที่ห้องสมุดที่ท่านสะดวกรับเอกสาร
	2. ติดต่อเจ้าหน้าที่ที่ห้องสมุด และจ่ายค่ามัดจำ (50 - 100 บาท / บทความ หรือ 300 - 500 บาท / สำเนาเอกสารทั้งเล่ม)
	3. เมื่อห้องสมุดผู้ดำเนินการได้รับเอกสาร จะติดต่อแจ้งให้ท่านมารับเอกสารต่อไป

http://library.cmu.ac.th/cmul/node/125

• ทำการสำรวจการให้บริการยืมฉบับจริงทางไปรษณีย์
• คู่มือต่างๆที่ได้นำขึ้นใช้บนเว็บไซด์ดำเนินงาน

การดำเนินงานในระบบอัตโนมัติ (Automated ILL)
     ภายในสถาบันเครือข่ายสามารถแก้ปัญหาในการเข้าถึงสารสนเทศได้มากขึ้น

การยืมระหว่างห้องสมุดผ่านเครือข่ายระบบอินเทอร์เน็ต(Interlibrary loan SW-ILL SW)

การคิดค่าบริการ
    ในการให้บิการมีการคิดค่าบรอการจากผู้ใช้ ทั้งนี้อย่างน้อยเพื่อให้มั่นใจว่า ผู้ใช้จะมารับรายการที่ยืมไว้แน่นอนและผู้ใช้ก็มั่นใจได้ว่าสถาบันจะดำเนินการให้อย่างแน่นอนเช่นกัน โดยปกติแล้วจะมีการคิดค่าบริการสำหรับบริการพิเศษบางอย่างอยู่แล้ว เป็นค่าใช้ยริการฐานข้อมูลออนไลน์กับค่าบริการฐานข้อมูลเนื่องจากมีค่าใช้จ่ายต่างๆดังนี้ ค่าไปรษณีย์ ค่าประกันความเสียหาย ค่าบริการจากสถาบันผู้ให้ยืม

การจัดส่งเอกสาร

• ทางไปรษณีย์
• บรืการส่งพัสดุ
• บริการรับส่งเอกสาร

การบรรจุหีบห่อและการจัดส่ง
การดำเนินการเมื่อได้รับเอกสาร
วัสดุที่ควรเพิ่มเติมในเอกสาร
การคุ้มครอง
   ให้ความคุ้มครองแก่งานสร้างสรรค์ 9 ประเภท ได้แก่
ได้แก่
    1. งานวรรณกรรม  ( หนังสือ  จุลสาร  สิ่งพิมพ์  คำปราศรัย  โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ฯลฯ )
    2. งานนาฎกรรม  ( ท่ารำ  ท่าเต้น ฯลฯ )
    3. งานศิลปกรรม  ( จิตรกรรม  ประติมากรรม  ภาพพิมพ์  ภาพถ่าย  ศิลปประยุกต์ ฯลฯ )
    4. งานดนตรีกรรม ( ทำนอง  ทำนองและเนื้อร้อง ฯลฯ )
    5. งานสิ่งบันทึกเสียง ( เทป  ซีดี )
    6. งานโสตทัศนวัสดุ  ( วีซีดี  ดีวีดี  ที่มีภาพหรือมีทั้งภาพและเสียง )
    7. งานภาพยนตร์
    8. งานแพร่เสียงแพร่ภาพ
    9. งานอื่นใดในแผนกวรรณคดี วิทยาศาสตร์ หรือศิลปะ

บริการยืมระหว่างห้องสมุด/สถาบัน (Inter Library loan ILL)

สรุป บริการยืมระหว่างห้องสมุด/สถาบัน (Inter Library loan ILL) (25/06/54)

บริการยืมระหว่างห้องสมุด/สถาบัน (Inter Library loan ILL)

ฝ่ายบริการห้องสมุดจะคำนึงถึงว่าการให้บริการยืมระหว่างห้องสมุดเป็นบริการหลัก (Basic Service)

งาน ILL ประกอบด้วย

1. ขอยืม (Borrowing)
2. ให้ยืม (Landing)

ความคาดหวังของผู้ใช้ (Use Expectations)

• ห้องสมุดใ้ห้บริการสารสนเทศแก่ผู้ใช้
• มีความสะดวกในการเข้าถึง
• ได้มาซึ่งสารสนเทศที่ต้องการและเหมาะสม
• มีความน่าเชื่อถือ
• ไม่มีค่าใช้จ่ายในการเข้าใช้
• สามารถสนองความต้องการของผู้ใช้

ความหมาย : บริการยืมคืนระหว่างห้งอสมุด/สถาบัน
      บริการที่สถาบันหรือสถาบันสารสนเทศร่วมมือกันในการใช้บริการของใช้วัสดุห้องสมุดภายในสถาบัน หรือสถาบันบริการสารเสนเทศแห่งอื่นๆ โดยมีข้อตกลงร่วมกัน

• ระหส่างสถาบันสาชากับสถาบันศูนย์กลาง
• ยืมระหว่างสถาบันภายในประเทศ ห้องสมุดประชาชนอาจยืมหนังสือหายากจาก หน่วยงานจดหมายเหตุ หรือพิพิธภัณฑ์ มาแสดงนิทรรศการหนังสือหายาก
• ยืมระหว่างสถาบันที่อยู่ต่างประเทศ

ปรัชญาของการบริการ ILL

• ไม่มีห้องสมุดใดที่สามารถจัดทรัพยากรที่สามารถตอบสนองความต้องการสารสนเทศผู้ใช้ได้ทั้งหมด
• ความร่วมมือเป้นพื้นฐานขิงการบริการ ILL
• ความต้องการของผู้ใช้เป็นสิ่งที่ต้องสามารถตอบความต้องการของผู้ใช้ได้

ความสำคัญของ ILL 

1. ขยายความสามารถในการเข้าถึง

• ลดปัญหาการมีวัสดุไม่พอเพียง การใช้สารสนเทศผู้ใช้ที่อยุ่ห่างไกลหรือผู้ใช้ของสถาบันขนาดเล้กที่มีข้อกำจัดทางด้านงบประมาณ บุคลากร และทรัพยากรสารสนเทศ
• ลดช่องว่างระหว่างสถาบัน ความเท่าเทียมกันในการเข้าถึงสารสนเทศ ห้องสมุดขนาดเล็กมีโอกาสในการเ้ข้าใช้สารสนเทศทัดเทียมกับผู้ใช้ที่อยุ่ในเมืองใหญ่ ผู้ใช้สามารถใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในสถาบันนั้นได้

    2. ช่วยลดข้อจำกัดด้านระยะทาง
    3. มีการใช้ทรัพยากรสารสนเทศ คุ้มค่า คุ้มทุน
    4. ช่วยประหยัดงบประมาณ หลีกเลี่ยงการซื้อซ้ำซ้อน โดยเป็นการยืมแทนการซื้อ
    5. ช่วยให้สามารถเข้าถึงทรัพยากรที่หายากและมีเฉพาะบางห้องสมุดเท่านั้น
    6. สร้างความเข้มแข็งในการจัดการ การยริการในกลุ่มห้องสมุดเพิ่มความก้าวหน้า
    7. สร้างภาพพจน์ที่ดีในการบริการ

องค์ประกอบการบริการระหว่างห้องสมุด

1. การสร้างเครือข่ายความร่วมมือ (Polinet)
2. การสร้างข้อตกลงร่วมมือ ในการบริการยืมระหว่างห้องสมุด

การดำเนินงานบริการยืมระหว่างห้องสมุด

• ใีคณะกรรมการควบคุมการดำเนินงานปรับปรุงห้องสมุด Union Catalog มีคณะทำงานฝ่ายบริการสารสนเทศห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษา
• คณะทำงานร่วมกัน พิจารณาเกี่ยวกับการให้ยืมฉบับจริงไปได้

การกำหนดค่าปรับ

สรุป การกำหนดค่าปรับ (22/06/54)

การกำหนดค่าปรับ

• การกำหนดจำนวนที่แตกต่างกัน
• ค่าปรับในส่วนของระยะสั้นจะมีค่าปรับที่สูงกว่ากำหนดยืมระยะยาว
• ค่าปรับทรัพยากรสารสนเทศแต่ละประเภทมีความแตกต่างกัน
• ควรส่งเอกสารการแต้งเตือนทุกครั้งก่อนวันส่ง

การจัดการปัญหาในการปรับ

• มีการยกเว้น (Amnesty Pragrams)
• มีการผ่อนผัน (Grace period)
• หากไม่มีการส่งคืน และไม่จ่ายค่าปรับสิทธิการใช้ห้องสมุดจะถูกระงับ เช่น การยกเลิกการเป็นสมาชิก งดเว้นบริการให้ยืม
• ในบางห้องสมุดอาจมีการใช้บริการติดตามจากบริษัท ที่มีการติดตาม(น้อบมาก)
• ห้องสมุดมหาวิทยาลัยจะทำเรื่องการออก transcripts หรือระงับการอนุมัติการศึกษา
• หลังจาก Grace period ควรกำหนดค่าปรับเป็นจำนวนที่กำหนดโดยไม่นับตามจำนวนค่าปรับจริง
• การกำหนด Grace period ให้สอดคล้องกับระยะเวลาในการยืม
• หากมีหนี้สินที่ยังไม่ได้ชำระเกินจำนวนเงินที่กำหนดโดยห้องสมุดเช่น 300 บาท จะไม่อนุญาติให้ยืมทรัพยากรอื่นๆจากห้องสมุดได้
• มีการติดประกาศแจ้งความร่วมมือ
• มีการแต้งเตือนเป็นระยะก่อนการดำเนินการใดๆในการจำกัดสิทธิ

การจ่ายค่าปรับ

• จ่ายที่บริการ ยืม - คืน
• จ่ายผ่านระบบอัตโนมัติ (Aotomated system automatically calculate fines)
• เปิดให้มีการผ่อนผันการต่อรองระหว่างผู้ยืมและเจ้าหน้าที่
• สำหรับห้องสมุดมหาวิทยาลัยห้องสมุดจะต้องนำส่งมหาวิทยาลัยเนื่องจากเป็นเงินรายได้ แต่สามารถขอใช้งบประมาณจากค่าปรับได้

ค่าสมาชิกค่าธรรมเนียม

• นโยบายระหว่างห้องสมุด
• คิดตามกำหนด หรือ ตามจำนวนประบเฉพาะที่ขำรุดเท่าันั้น

จริยธรรมในการบริการ

• ต้องป้องกันสิทธิของผู้ใช้
• พยายามเกื้อหนุนในการหมุนเวียนหนังสือเพื่อไม่ให้ผู้ใดผู้หนึ่งครอบครองนานเกินไป

การจัดการชั้นวางหนังสือ

• ควรตรวจตราและควรจัดเรียนชั้นหนังสืออยู่เสมอ
• กำหนดว่าในทุกเดือนนั้นจะต้องมีการตรวจสอบ รหัสของหนังสือ
• หนังสือที่เป็นยอดนิยมนั้น ควรจัดขึ้นชั้นหนังสือยอดนิยม

การจัดเก็บทะเบียนผู้ใช้

• เพื่อจำแนกว่าใครบ้างมีสิทธิ์ยืมทรพยากร หรือมีสิทธิในการใ้ช้บรการของสถาบันบริการสารสนเทศ

บัตรสมาชิก

• บัตรพลาสติก
• บัตรติดแถบแม่เหล็ก
• บัตรติดรหัสแถบ
• บัตรอัจฉริยะ

     บัตรอัจฉริยะ เป็นบัตรอิเล็กทรอนิกส์ที่มีการฝังชิปคอมพิวเตอร์ (Computer Chip)  ไว้ในบัตรสำหรับบรรจุข้อมูลต่างๆ ที่มาพร้อมกับระบบรักษาความปลอดภัย  ปัจจุบันรูปแบบการใช้งานบัตรสมาร์ทการ์ด แบ่งออกเป็น 2 แบบคือ

1. สมาร์ทการ์ดแบบมีการสัมผัส (Contact smart cards)  จะใช้งานกับเครื่องอ่านสมาร์ทการ์ด (smart card reader) ซึ่งเป็นบัตรที่มีการผนึกชิปขนาดเล็ก  เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณครึ่งนิ้วเอาไว้ที่ด้านหน้าบัตรแทนการใช้แถบแม่ เหล็ก (Magnetic Stripe)  นิยมใช้ในบัตรเครดิตหรือบัตรเอทีเอ็ม  ผู้ใช้ต้องเสียบบัตรเข้าไปในเครื่องอ่าน  ระบบจึงจะทำการอ่านข้อมูล
2. สมาร์ทการ์ดแบบไม่มีการสัมผัส (Contactless Smart cards payment)  เป็นบัตรผนึกชิปคอมพิวเตอร์ไว้ภายใน  สำหรับเชื่อมต่อกับเครื่องรับ-ส่งข้อมูลระยะไกล (Remote receiver/transmitter)  เพื่อใช้ดำเนินธุรกรรมการชำระเงินแบบไม่ต้องสัมผัส (Contactless Payment) เช่น บัตรรถไฟใต้ดิน  และบัตรสมาร์ทเฟิร์ส เป็นบัตรเงินสดดิจิตอล  ซึ่งได้ติดตั้งไม่โครโปรเซสเซอร์ชิปไว้บนบัตร  เพื่อใช้สำหรับเก็บข้อมูลการเงิน ข้อมูลส่วนตัวบุคคล

 สาเหตุที่ผู้ใช้ไม่พอใจ

• ไม่สามารถหาสิ่งที่ต้องการได้
• ไม่ได้รับการแจ้งเตืนเมื่อมีค่าปรับ
• ระยะเวลาการยืมทรัพยากรประเภทต่างๆสั้น
• จำกัดจำนวนครั้งในการยืมต่อ
• ค่าปรับประเภทต่างๆ
• เสียงรบกวนในการเข้าใช้ห้องสมุด
• ไม่พอใจการบริการที่ได้จากบรรณารักษ์

บริการยืม-คืน/จ่าย-รับ

สรุป งานบริการยืม-คืน/จ่าย-รับ (18/06/54)

งานบริการยืม-คืน/จ่้าย-รับ 

บทบาทหน้าที่ของบริการยืม-คืน 

1. การควมคุมบริการยืม-คืน 

    บริการยืมคืนเป็นบริการพื้นฐาน ที่ต้องมีในห้องสมุดสมัยใหม่ ได้แก่ ผู้ใช้ทุกคนสามารถเข้าถึง สารสนเทศได้ และสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลทางสารสนเทศได้อย่างเท่าเทียม

   2. ประชาสัมพันธ์ห้องสมุด
     เป็นจุดบริการแรกของห้องสมุดที่ผู้ใช้เข้ามาแล้วจะเจอ ซึ่งจะได้ความประทับใจจากความช่วยเหลือและบริการที่ดีที่ผู้ใช้ได้รับ สิ่งเหล่านี้จะมีผลต่อทัศนคติของผู้ใช้ ซึ่งบริการนี้เป็นสิ่งที่ตัดสินคุณภาพของการบริการของห้องสมุด
     
   การจัดการของห้องสมุด

1. ห้องสมุดขนาดเล็ก
2. ห้องสมุดขนาดกลาง
3. ห้องสมุดขนาดใหญ่

   ความรู้และทักษะที่ต้องการ

1. มีใจในการรักบริการ มีความอดทนสูง
2. มีวามรู้เกี่ยวกับทรัพยากรที่มีให้บริการ
3. มีทักษะในการใช้คอมพิวเตอร์ ฐานข้อมูล OPAC
4. มีไหวพริบในการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้เป็นอย่างดี
5. มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี

   งานที่เกี่ยวข้อง 

• งานยืม และงานคืน
• ระบบงานยืมคืนอัตโนมัติ

การยืมและการคืน (Check-In and Check out)

1. บริการยืมคืนทรัพยากรห้องสมุดประเภทต่างๆ ได้แก่ หนังสือ หนังสือสำรอง ทรัพยากรสารสนเทศประเภทต่างๆ
2. กำหนดระยะเวลาในการยืมคืน
3. ปรับสิ่งพิมพ์ที่เกินกำหนดส่ง/เสียหาย กำหนดอัตราปรับ และออกใบเสร็จรับเงิน
4. บริการตอบคำถามชี้แนะสารนิเทศแก่้ผู้ใช้ภายในห้องสมุด
5. บริการยืมคืนระหว่างห้องสมุด

ระบบงานยืมคืนอัตโนมัติ

1. การพัฒนาขึ้นเอง (In-house Development)
2. ยืมและนำมาดัดแปลงเพื่อความเหมาะสมกับห้องสมุดหน่วยนั้น
3. ใช้โปรแกรมสำเร็จรูป

เทคโนโลยีที่มีการนำมาใช้ในบริการยืมคืน

1. เทคโนโลยีรหัสแถบ (Barcode)
2. คิวอาร์โค้ด
3. เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดี (Frequency Idendify)

Library Building

            สรุป Library Building   (15/06/54)

         Library Building   

ลักษณะของห้องสมุดที่ใช้จากธรรมชาติ

1. การปรับปรุงโครงสร้างของห้องสมุดที่มีอยุ่เดิมให้มีประสิทธิภาพและใช้ประโยชน์ได้มากยิ่งขึ้น  รวมทั้งยังต้องปรับปรุงภูมิทัศน์รอบๆห้องสมุดด้วย
2. เน้นเรื่้องเฟอร์นิเจอร์ที่ใช้ภายในห้องสมุดเป็นหลัก และปรับสภาพทั่วๆไปให้กลมกลืนกับห้องสมุด
3. ระบบไฟฟ้า แสงสว่าง เครื่องปรับอากาศ ควรดูแลให้อยุ่ในสภาพที่ดีอยู่เสมอ
4. เน้นทางด้านการออกแบบให้ห้องสมุดมีความกลมกลืนกับธรรมชาติให้มากยิ่งขึ้น เพื่อผู้ใช้จะมีความรู้สึกที่อบอุ่นในขณะที่เข้ามาใช้งานห้องสมุด

มุมอ่านหนังสือที่เป็นส่วนตัว 

ห้องที่จัดเพื่อการทำงานเป็นกลุ่ม และเงียบสงบ

ห้องสมุดสีเขียว (Green Library)

มุมพักผ่อน อ่านนิตยสาร หนังสือพิมพ์ ที่มีบรรยากาศสบายๆ

ห้องสำหรับการประชุม การวางแผนงานของผู้ใช้ในด้านต่างๆ